Máis aló dos seus acordos comerciais, o feito é que esa declaración é un salto cualitativo nas contradicións intercapitalistas agudizadas pola profunda crise do capitalismo, por moita imaxe de normalidade que queiran dar.

Que non confunda a propaganda imperialista, por exemplo, o recente acordo do G 8 con Iran, avalado por Rusia e China, non é unha vitoria da EE UU, senón que tras o fracaso de Siria, é un intento defensivo do que as revolucións árabes non son alleas senón detonantes (o motor da historia é a loita de clases), de desactivar o conflito en Oriente Próximo, aínda que lle supoña un enfrontamento cos seus vellos aliados Israel e Arabia Saudita:

Obama sabe que non está en xogo o control do petróleo, senón de algo moito máis grande, o mercado mundial e que este non se xoga en Oriente Próximo senón en Extremo Oriente. Por iso, o que até agora eran disputas diplomáticas e comerciais, pasan ao terreo das demostracións de forza, nunha tendencia perigosa para a paz mundial.

Lenin afirmaba no Imperialismo Fase Superior do Capitalismo que o mundo xa estaba repartido, “... de modo que o que en diante pode efectuarse son unicamente novas reparticións, é dicir, o paso de territorios dun "amo" a outro, e non o paso dun territorio sen amo a un "dono".

Para iso, as demostracións de forza toman, en principio, a forma de simples rozamentos territoriais, “guerras comerciais e diplomáticas” como afirmaba Trotski, pero coa agudización da crise -a redución do mercado mundial-, a tendencia é a que estas demostracións pasen dos despachos e as bolsas, ás armas.

Como di Lenin na obra citada: “O característico para o imperialismo consiste precisamente na tendencia á anexión non só das rexións agrarias, senón tamén das máis industriais (apetitos alemáns respecto de Bélxica, os dos franceses en canto á Lorena), pois, en primeiro lugar, a repartición definitiva da Terra obriga, a proceder a unha nova repartición, a tender a man cara a toda clase de territorios; en segundo lugar, para o imperialismo é substancial a rivalidade de varias grandes potencias na aspiración á hexemonía, isto é, a apoderarse de territorios non tanto directamente para si, como para o enfraquecemento do adversario e o quebrantamento da súa hexemonía (para Alemaña, Bélxica ten unha importancia especial como punto de apoio contra Inglaterra; para Inglaterra, tena Bagdad como punto de apoio contra Alemaña, etc.)”. (o subliñado é meu)

Unha recomendación, hai que quitar do imaxinario colectivo a asociación imperialismo=EE UU, iso non ten nada que ver co marxismo e menos co leninismo. O imperialismo é unha fase, a fase que abre a decadencia do capitalismo, non a política dunha/s nación/é e as demais non. Todas as nacións do mundo son, en potencia, imperialistas -é dicir, dominio do capital financeiro como o definiu Lenin, fusión do capital bancario, industrial e comercial en algo superior, os truts, os cartels ou as multinacionais-; só que pola forza militar e diplomática prodúcese unha división, establecéndose unha xerarquía entre as potencias dominantes e as semicolonias.

O drama do capitalismo imperialista é que a crise actual pon todo o esquema e as xerarquías construídas desde a II Guerra Mundial pata para arriba, abrindo toda unha época de cambios que só a forza determinará cal é o futuro.

Os actores actuais

Da mesma maneira que a finais do século XIX e comezos do XX os protagonistas desa “nova repartición” foron unhas nacións moi concretas, os “emerxentes” EE UU, Alemaña e Xapón, por unha banda, e os “vellos” imperios con Gran Bretaña e Francia á cabeza, ademais das totalmente decadentes Rusia, España e Austrohungria, hoxe atopámonos con algúns novos actores.

China, a súa burguesía apoiada no mellorado exército herdado do Estado Obreiro, é unha economía emerxente que hoxe é a fábrica e o banqueiro do mundo -ten nas seus reservas 3 billóns, europeos, de dólares- co seu espazo vital de expansión para as súas mercadorías e o acceso a materias primas constreñido polas limitacións das súas augas territoriais. En todas direccións choca coas augas doutros países, desde Xapón até Vietnam, pasando por Taiwan e Filipinas. En fronte están Corea do Sul, país dependente militarmente de USA e Xapón, a que fose a segunda economía do mundo, leva estancada desde que a comezos dos 90 estalase a súa burbulla especulativa.

No medio, a EE UU, a actual potencia dominante do mundo, pero en decadencia desde hai anos. Os conflitos internos entre os diversos sectores da burguesía norteamericana han certificado esa decadencia, ao paralizar a súa economía durante 15 días. Desta maneira púxose branco sobre negro a debilidade do dólar para ser a moeda referente/refuxio que até agora era, agudizando a súa tendencia á quebra e provocando medo en todos os tenedores de débeda publica norteamericana.

Así, recentemente, China e a UE asinaron un acordo de divisas para realizar o comercio entre ambas as potencias en yuans e euros, sen ter que recorrer ao dólar. Nos últimos anos asináronse acordos de similares características entre China con: Alemaña, Rusia, Brasil, Australia, Xapón (e este á súa vez con India), Chile, Emiratos Árabes Unidos, nunha tendencia mundial a afastarse do dólar, lenta pero constantemente, que en calquera momento pode converterse en estampida. Se isto sucedese, e o rescate da outrora capital industrial yanki, Detroit, afogada polas débedas (13 mil millóns de euros) o preanuncia, a demanda de dólares desvaneceríase, e a economía norteamericana baseada na maquina de facer diñeiro para financiar a grandiosa débeda (16 mil millóns), griparía. O dólar, protexido polos marines, é a base material da dominación do mundo por USA; o seu papel como moeda referente tras a desaparición en 1972 do patrón ouro, repórtalle como comisión do trafico comercial o 6% do PIB mundial, sen facer outra cousa que emitir moeda para os pagos internacionais. A perdida deste papel central, deixaríaos como unha máis na competencia interimperialista.

A lóxica desta tendencia definiuna o presidente chinés: o mundo non pode estar pendente dos “conflitos domésticos” da EE UU (os billóns de dólares converteríanselle en papel mollado), e que por tanto hai que ir cara unha “desamericanización”, nun camiño que recoñece mesmo o “teórico” do século americano, Z Brzezinski. Non é que queiran ir cara aí, ningún deles esta preparado para substituírlles, senón que a decadencia é un fenómeno obxectivo e ven obrigados a buscar alternativas. Por iso, para garantir a estabilidade dos intercambios comerciais, os BRICS propoñen unha “canastra de moedas” que substitúa ao dólar, referenciada ao ouro e xa constituíron o seu Fondo de Reservas para a crise (unha especie de Banco Mundial ou FMI).

Esta a clase obreira preparada para a agudización dos conflitos

A crise pechou unha etapa de máis de 20 anos de crecemento económico e de paz social tras as guerras que trouxeron consigo a restauración do capitalismo nos ex estados obreiros burocráticos. Unha etapa caracterizada polo dominio case absoluto da EE UU, do neoliberalismo como ideoloxía e da desregulamiento case total das relacións sociais, salvo para rescatar bancos e grandes empresas.

En todo este período de individualización das relacións sociais, a clase obreira retrocedeu á súa fase de clase en se, é dicir, perdeu toda perspectiva dunha alternativa global ao capitalismo, refuxiándose en loitas sectoriais, no sindicalismo no mellor dos casos, ou no nacionalismo de todo signo. Aínda que levamos máis de 6 anos de crise profunda, a inercia da paz social, do sindicalismo... non só mantense, senón que é unha das trabas fundamental para enfrontar os conflitos que a decadencia do imperialismo, e por definición, da potencia que mellor o encarna, EE UU.

A inercia exprésase entre as masas traballadoras na confianza, secreta ou publica, de que desta crise sáese sen necesidade de grandes conflitos, que máis tarde ou máis cedo o sistema recuperará o equilibrio e creará riqueza, polo que basta con “defenderse” dos sectores máis salvaxes do capital. Esta confianza é alimentada desde os medios de comunicación de masas, ofrecendo dúas versións, unha, a pesar de todo, as cousas seguen como estaban só que un pouco peor, dous, entre as potencias capitalistas non hai grandes contradicións, só desacordos puntuais. Todo para desarmar ás poboacións ante o ineludible, que o capitalismo se construíu a sangue e lume, sobre a guerra constante, e que só así morrerá. Desde o século XV cando o capitalismo comeza a dar os seus primeiros pasos até 1945, Europa, o seu berce, non coñeceu nin un só ano sn guerra, que na maioría das ocasións eran guerras mundiais, polas colonias africanas, americanas ou asiáticas. E desde a caída do muro de Berlín, as guerras volveron a Europa (os Balcáns) e nunca deixo de habelas en Oriente Próximo.

Por iso, a “desamericanización” non vai ser un proceso pacifico no que os USA cedan o seu trono ás potencias que o pretenden nin, pola contra, manterán eternamente o seu poder. Nunca existiu nada que non perecese e o “imperio” USA esta NO comezo do seu final. Da mesma maneira que chegaron á cúspide pasando de potencia emerxente a potencia dominante, sucesora de Gran Bretaña, ao longo de medio século de guerras: a súa posta de longo na area mundial foi a guerra de Cuba e Filipinas, polas que as arrebatou a España; as novas potencias emerxentes que detectan a súa debilidade terán que impor pola forza o seu dominio. Ninguén lles vai a regalar nada.

Do mesmo xeito que nin Gran Bretaña nin Francia cederon ante os “emerxentes” daquela, os xa mencionados USA, máis Alemaña e Xapón -este en 1905 derrotara ignominiosamente ao decrépito imperio zarista-, os USA non vai abandonar a escena pacíficamente... teranos que botar pola única vía que os capitalistas coñecen, pola forza.

De feito, unha das precondiciones para que o capitalismo resolva a profunda crise que lle atenaza é a de resolver quen ten o mando da situación mundial; desgoberno que tras humillación en Siria do trio Obama-Cameron-Hollande agudizouse. Este desgoberno abriu a porta para unha reorganización das relacións intercapitalistas, que significaría a reordenación dos sectores do capital que dominan a economía mundial.

Esta claro que neste momento a clase obreira, nin as súas organizacións, están preparadas para enfrontar a agudización das tensións intecapitalistas; encerrados no sindicalismo ou o nacionalismo, non perciben que a disxuntiva “socialismo ou barbarie” é concreta e actual, non unha frase retórica coa que terminar os textos.

Que avións de combate chineses, coreanos, norteamericanos e xaponeses atópense nun mesmo punto xeográfico é todo un síntoma de onde apuntan as contradicciones. Non son unha potencia abrumadoramente superior, os USA, fronte a outras inferiores, colonias do imperialismo, como Iraq, Somalia ou Libia; senón que estamos a falar de potencias nucleares, con exércitos modernos, onde o estadounidense pode ser o máis avanzado, pero non é invulnerable fronte a eles; ou alguén se cre que os Obamas, Cameron e demais recuaron se non fose porque entre os seus buques de guerra e Siria estaban doce barcos de guerra rusos e unha base militar súa: se xa non tiñan ningún interese en acabar coa ditadura de Al Asad, a forza militar rusa disuadiunos definitivamente. Estamos a falar de nacións con relacións internacionais con outras potencias militares, entre as que se inclúe a segunda do mundo, Rusia, moi reforzada tras a vitoria moral en Siria.

Esta claro que hoxe ninguén quere a guerra, porque o armamento nuclear en poder de todos eles significaría o seu suicidio, o que exclúe a curto prazo un enfrontamento frontal. Isto apunta a un aumento do desgoberno mundial, a unha profundización da crise ao non darlle o remedio de shock que o sistema necesita, e a tendencia a enfrontamentos locais e a pequena escala onde as potencias demostren a súa poder: Alemaña, antes de desatar a II Guerra Mundial ocupo Austria, Checoslovaquia, etc.; e Xapón comezou por Manchuria non por atacar directamente aos USA.

Pero a lóxica do capitalismo, allea á vontade dos individuos e as clases sociais, empurra inexorablemente ao choque de trens.

A clase obreira e as súas organizacións deben quitarse da cabeza que esta crise ten unha saída “pacifica”, tanto polo que fai ás conquistas sociais, contra as que xa declararon unha guerra social baixo a lema de “refundar o capitalismo”; pero tampouco esta “refundación” vai ser pacifica entre eles. O choque entre as burguesías “emerxentes” baixo a palabra de orde do “espazo vital” e os vellos imperios nalgún momento producirase, como o anuncia a declaración de China da Zona de Defensa Aérea.

Nese momento, a clase obreira e as súas organizacións van ter que saber diferenciar entre a guerra defensiva dunha semicolonia fronte a unha ocupación imperialista, do que é unha guerra expansionista entre unha potencia emerxente e os vellos imperios que se negan a deixarlle paso. Entender esta diferenza é clave para que a clase obreira non caia nin nas trampas dunha consigna nacionalista que encobre unha política expansionista, nin, ao contrario, que sobre a base dun suposto democratismo, apóiense as manobras dos vellos imperios en defensa das súas posesións.

O pobo que esquece a súa historia condenase a repetila. A Alemaña nazi tapou o seu expansionismo por un nacionalismo que, como toda mentira, tiña pingas de verdade: era certo que o Tratado de Versalles e as reparacións da I Guerra era draconianas para o pobo alemán, que Austria era parte do mundo xermánico, que en Checoeslovaquia e Polonia as zonas alemás eran tratadas como de segunda... todo isto era certo. Pero esta funda nacionalista/victimista encubría un verdadeiro obxectivo: a expansión do capitalismo alemán, só que como dixo Lenin, o mundo estaba xa repartido... só “cabían novas reparticións”.

A mellor ferramenta para que a clase obreira estea preparada para os enfrontamentos e conflitos que están por vir, é a recuperación dos criterios marxistas e leninistas de independencia de clase fronte a todas as opcións burguesas e pequeno burguesas, de pór no centro do programa as preguntas: onde esta a clase obreira e cal é a mellor táctica para que esta avance no único camiño que resolven estes conflitos, a toma do poder e a revolución socialista.

Galiza a 7 de decembro do 2013